Deze honden zijn opvallende verschijningen met een uitstraling waar kracht en zelfvertrouwen uit spreekt. Het ras is zeer intelligent, waaks en is sterk aan zijn familie gehecht (inclusief andere huisdieren) maar is tevens wantrouwend naar buitenstaanders.
De hond werd en wordt gebruikt als erfbewaker en als beschermer van de schaapskuddes en herders die rond zwerven in de bergen en over de vlaktes. De Mastiff is geen herdershond die de kudde bij elkaar houdt maar een hond die gefokt is om grotere roofdieren zoals 
beren en wolven op afstand te houden. De Mastiff waakt s’nachts zelfs fanatieker dan bij daglicht daar belagers in het donker kunnen komen. De schapen werden soms met de drijvershondjes en de Mastiffs alleen gelaten in een graasgebied. Dat betekent dat de Mastiff in staat moet zijn om zelf beslissingen te nemen en de situatie in te schatten. Die karaktereigenschap is wat de Mastiff de naam “eigenwijs of ongehoorzaam” kan bezorgen maar het is een eigenschap die van levensbelang is voor de schapen en honden.
Leuke hondenspelletjes, lig-af-blijf-roll over-apporteer, kom snel hier, dat zijn allemaal dingen waar een Mastiff niet erg van onder de indruk is. De honden komen, geen probleem, maar in hun eigen tempo en dat is een gewoon wandeltempo. Niet ongehoorzaam, maar zelfbewust. Maar op het moment dat een vreemde of een onbekend auto voor het hek staat komt kan het wél hard gaan en wordt er al blaffend gewaarschuwd dat men niet verder mag komen. Eerst moet de eigenaar zeggen dat alles in orde is, de honden tonen vervolgens geen enkele interesse meer in de bezoekers en gaan weer op de uitkijk liggen. Nooit gebedel om een koekje bij de gasten, erg prettig!
Een Mastiff is een goede kameraard, enorm trouw aan de familie en kindvriendelijk, maar eenkennig en niet geinteresseerd in vreemden. Andere honden die zij niet kennen zijn over het algemeen niet echt interessant voor hen. Mastifs zijn dieren die hun taak in het leven serieus nemen. Het is dan ook van belang dat er de mogelijkheid is voor de hond om buiten te kunnen zijn. Een erf of een stuk tuin zijn van belang om een Mastiff bezig te houden met wat hij het liefst doet: uitkijken en opletten. En niet te vergeten: blaffen als er ook maar iets gesignaleerd wordt.
In Namibië worden Mastiffs (Anatolische variant) gebruikt bij het bewaken van geitenkuddes. Door het luide blaffen van de honden bij onraad blijven de cheetahs uit de buurt. Goed voor de geiten en goed voor de cheetahs die dan minder te lijden hebben van vergiftigingen door herders.
In een omgeving met buren wordt het actieve waakgedrag van een Mastiff begrijpelijk genoeg niet altijd gewaardeerd.
Binnenkort meer over de Spaanse Mastiff en de ervaring met deze honden bij PAWS en bij PAWS vrijwilligers die Mastiffs hebben.
